In de praktijk van de psychotherapeut: op televisie en in onze collectie!

Onder het motto 'One doctor, five sessions' schiet televisiezender Acht vanaf woensdag 29 juni 2011 (20.45 u.) het fantastische 'In Treatment' de Vlaamse huiskamers in. Over deze reeks schreef Knack Focus in een televisiecolumn ooit: "De sessies tussen Paul en zijn 'klanten' zijn zo perfect uitgeschreven dat de makers erin slagen met die beperkte middelen een maximaal resultaat te bereiken: beetje bij beetje krijg je een inkijk in psyche en leefwereld van de personages, en langzaamaan begin je te snappen waar het verkeerd is gelopen (hint: meestal heeft het iets te maken met hun ouders)." Ook het maartnummer van Psyche, ons kwartaalblad rond geestelijke gezondheid in Vlaanderen, besteedde in de rubriek 'Projectieruimte' onlangs ruime aandacht aan deze therapeutenreeks: "De details buiten beschouwing gelaten, komen de therapiescènes realistisch over, ook voor wie vertrouwd is met de psychotherapeutische praktijk.(...) Weston is een therapeut van vlees en bloed, een verademing na de vele bovenmenselijke perfecte therapeuten, die Hollywood ten tonele voert en die altijd op het geëigende moment met de passende interventie of geniale interpretatie op de proppen komen."

In deze Amerikaanse HBO-serie draait alles om Paul Weston, succesvol psychotherapeut die zijn praktijk met groot inzicht en zelfvertrouwen stuurt. Iedere dag van de week passeert iemand anders Pauls sofa. Zo is er dokter Laura die hem opbiecht wat haar ertoe bracht om in de toiletten van een bar tot intimiteiten over te gaan met een volslagen onbekende; Alex, een piloot bij de Amerikaanse luchtmacht die zijn traumatisch verleden in Irak van de hand doet; Sophie, een tiener die kampt met een aantal problematische zelfmoordpogingen en het tot stilstand gekomen ooit zo passionele koppel Jake en Amy die totaal ontredderd hun gedachten bij hun eerste zwangerschap de vrije loop laten. Kortom, de gewone klandizie in een doorsnee therapeutenpraktijk met daar dan tussenin psychotherapeut Paul Weston die zelf met een gigantische midlifecrisis worstelt waarvoor ook hij wekelijks in behandeling moet bij collega-psychiater Gina.

Een aantal recente uitgaven waarvan wij denken dat die wel van pas zouden kunnen komen in Westons praktijk staan bij ons gewoon in de rekken, te wachten op een psychotherapeut-lener...

De ondernemende psychotherapeut: handboek voor zelfstandigen

Bouman, D.

142 p.

2010

Veel professionals in de ggz starten een eigen praktijk of denken erover na. De auteur geeft antwoorden op praktische vragen zoals: Hoe zit de markt voor psychotherapie in elkaar? Hoe staat het met vraag en aanbod? Kan je wel samen hulpverlener én ondernemer zijn? Wat heb je te bieden? Waar ligt je passie? Hoe formuleer je wat je goed kunt? Hoe kom je aan cliënten? Welke rol kan internet daarbij spelen? Hoe verstevig je je praktijk? Hoe blijf je kwaliteit bieden? Ook geldzaken komen aan bod samen met de ins en outs van de verzekerde zorg. Het boek sluit af met de vraag: Hoe krijg en behoud je plezier in je werk?

In therapie

Goosens, M.

175 p.

2010

De succesvolle Nederlandse tv-serie 'In therapie' vormde de aanleiding voor dit boek. Tegelijk bestaan er mythen en vooroordelen over therapie. Wie er zelf geen ervaring mee heeft, kan zich afvragen wat therapie precies is, wat er eigenlijk gebeurt achter de deur van de therapeut? Dit boek gaat, aan de hand van feiten, verhalen van therapeuten en voorbeelden uit de praktijk van psychotherapie, in op al deze vragen.

Psychodynamische therapie in de praktijk: een heldere en toegankelijke werkwijzer

Gabbard, G.

238 p.

2010

Glen Gabbard, hoogleraar psychiatrie en vooraanstaand auteur en opleider in psychodynamische psychotherapie, schreef in 2004 de eerste versie van dit werk. Naar aanleiding van het succes van zijn handboek over de psychodynamische psychotherapie en de publicatie van een aantal bevestigende resultaten van relevant onderzoek naar deze behandelmethode besloot de auteur zijn uitgave te herzien. De belangrijkste technieken, interventies en kerncompetenties in de psychodynamische psychotherapie komen, aan de hand van klinische voorbeelden, in dit handboek uitgebreid aan bod.

Psychotherapy and culture: weaving inner and outer worlds

Eleftheriadou, Z.

215 p.

2010

De auteur, werkzaam in het Londense Intercultural Therapy Centre en experte in psychotherapie en cross-culturele benadering, benadrukt dat psychische genezing voor een groot stuk cultureel bepaald wordt. Westerse psychotherapeutische praktijken worden regelmatig met migranten, vluchtelingen en mensen van etnische minderheidsgroeperingen geconfronteerd. Dit boek wil de sociaalpolitieke context waarin de cliënt vertoeft in de klinische praktijk integreren. Begrippen als 'ras' en 'cultuur' en hun subtiele aanwezigheid tussen de muren van de praktijk van de psychotherapeut worden uitgeplozen.

Psychotherapie: van theorie tot praktijk

Tweede, herziene druk

Vandereycken, W.

260 p.

2009

De meest gangbare therapiescholen (psychodynamische therapie, cliëntgerichte therapie, gedragstherapie, cognitieve therapie en systeemtherapie) worden besproken en voorzien van kanttekeningen. De therapiescholen worden op eenvormige wijze behandeld: ontstaan en ontwikkeling, theorie, therapie en beschouwing komen aan bod.

Leerboek psychotherapie

Colijn, S., Snijders, H., Thunnissen, M., Bögels, S. en Trijsburg, W.

992 p.

2009

Het leerboek bestaat uit drie secties. De eerste sectie (theorie) is gewijd aan de beschikbare kennis over psychotherapie. De tweede sectie (praktijk) gaat over de toepassing van die kennis in concrete vaardigheden, interventies en behandelvormen. De derde sectie (professie) behandelt de geschiedenis van de westerse psychotherapie, de verschillende aspecten van de opleiding en die van de beroepsuitoefening.

Het stadsleven betekent een aanslag op onze hersenen en... op onze geestelijke gezondheid.

In de wetenschapsbijlage van de krant De Standaard staat vandaag het merkwaardige bericht te lezen dat schizofrenie twee keer frequenter zou voorkomen in de stad als op het platteland. Althans, zo besloot recent Duits onderzoek. Het bericht gaat ongeveer als volgt:

"Een leven in de stad biedt tal van voordelen: mooie vooruitzichten op een baan, een ruime onderwijskeuze, een goede gezondheidszorg, veel keuze in de winkel en tal van uitgaansmogelijkheden. Die medaille heeft ook een keerzijde. Een stadsleven brengt veel stress mee. Geestesziektes als schizofrenie, depressie en angststoornissen komen dan ook beduidend vaker voor onder stedelingen dan onder plattelanders.

Gebruikmakend van geavanceerde beeldvormingstechnieken maakten Duitse wetenschappers onlangs zichtbaar hoe de hersenen van stadsmensen anders op sociale stress reageren dan die van plattelandsbewoners. Stress is daarenboven een uitlokkende factor van ziektes als schizofrenie, een psychiatrische stoornis die één op de honderd mensen treft. Maar schizofrenie heeft ook een erfelijke component; zo verhoogt een 'schizofreniegen' de kans dat iemand daadwerkelijk de ziekte krijgt met twintig procent, terwijl opgroeien in de stad deze kans verdubbelt.

Door de hersenwerking van 32 studenten, terwijl die ingewikkelde rekensommen maakten, in beeld te brengen, zochten Duitse onderzoekers uit hoe dat komt. Sommigen van de studenten kwamen uit de grootstad, anderen uit kleine steden en weer anderen van het platteland. Terwijl de studenten aan het werk waren, kregen ze te horen dat hun score achterliep op die van andere studenten. Metingen van bloeddruk, hartslag en concentraties stresshormoon bewezen dat de stress bij de vrijwilligers uit de stad behoorlijk opliep. Bovendien lichtten bij studenten, die op het moment van het experiment in een stad woonden, die hersendelen op die emoties verwerken en doorgaans overactief zijn bij mensen met angststoornissen.

Zo vermoedden de onderzoekers dat een jeugd als stedeling of als plattelander leidt tot een verschillende gevoeligheid van de hersenen voor stress en zo ook de vatbaarheid voor geestesziekte beïnvloedt."

Onze collectie tijdschriftartikelen bevat een aantal wetenschappelijke bijdragen die in deze tegenstelling stad-platteland versus psychische problemen verdergaat:

Increased hippocampal, thalamic, and prefrontal hemodynamic response to an urban noise stimulus in schizophrenia

American Journal of Psychiatry

Vol. 166, nr. 3, blz. 354-360

2009

People with schizophrenia often have difficulty ignoring unimportant noises in the environment. While experimental measures of sensory gating have yielded insight into neurobiological mechanisms related to this deficit, the degree to which these measures reflect the real-world experience of people with schizophrenia is unknown. The goal of this study was to develop a clinically relevant sensory gating paradigm and to assess differences in brain hemodynamic responses during the task in schizophrenia.

Influence of family involvement and substance use on sustained utilization of services for schizophrenia

Psychiatric Services

Vol. 59, nr. 8, blz. 902-908

2008

This observational study assessed the influence of family support and substance abuse on patterns of service use by individuals with schizophrenia. Polychotomous logistic regression was used to analyze an existing database for individuals with schizophrenia who were between the ages of 18 and 67 and were recruited from public mental health care settings.

Social en cognitive functioning, urbanicity and risk for schizophrenia

British Journal of Psychiatry

Vol. 191, nr. october, blz. 320-624

2007

The authors investigated possible interactions between poor premorbid cognitive and social functioning, and urban living, on risks of schizophrenia. In order to this they cross-linked information from three databases: data from the nationwide screening of the entire population of male adolescents at age 16-17 years performed by the Isreali Draft Board; data from the Israeli central Bureau of Statistics; and data on hospitalisations for schizophrenia from the Israeli National Psychiatric Hospitalisation Registry.

Rural and urban disparities in health-related quality of life among veterans with psychiatric disorders

Psychiatric Services

Vol. 57, nr. 6, blz. 851-856

2006

The authors studied whether rural and urban disparities in health-related quality of life, demonstrated previously among veterans, persist among veterans with common psychiatric disorders.

Relationship between cognition and work functioning among patients with schizophrenia in an urban area of India

Psychiatric Services

Vol. 56, nr. 11, blz. 1423-1428

2005

The authors aimed to study the employment status and performance at work of patients with schizophrenia and to examine their relationship to performance on tests of cognitive function as well as clinical and demographic variables and measures of social functioning. This was a cross-sectional study of urban patients who attended a rehabilitation center in southern India.

Common mental disorders in a young urban population in Colombia

British Journal of Psychiatry

Vol. 187, nr. aug, blz. 161-167

2005

The aim of this study was to measure the prevalence of common mental disorders among low-income young people in the city of Cali, Colombia and to examine associations with violence and social capital.

Confirmation of synergy between urbanicity and familial liability in the causation of psychosis

American Journal of Psychiatry

Vol. 161, nr. 12, blz. 2312-2314

2004

This study replicated a previous report that there may be substantial synergism between urbanicity (a proxy environmental risk factor)and familial clustering of psychotic disorder (a proxy genetic risk factor).

Comparison of the incidence of schizophrenia in rural Dumfries and Galloway and urban Camberwell

British Journal of Psychiatry

Vol. 179, nr. oct, blz. 335-339

2001

The researchers compared service-based incidence rates for schizophrenia in rural Dumfries and Galloway in south-west Scotland with urban Camberwell in south-east London.

Outcome of schizophrenia in an non-industrialized society: comparative study between Bali and Tokyo

Acta Psychiatrica Scandinavica

Vol. 101, nr. 2, blz. 148-152

2000

The goal of this study was to contrast the outcome of schizophrenic patients between Bali and Tokyo, the former being a non-industrialized society and the latter an industrialized society in Asia.

Nithsdaler, Nunhead and Norwood: similarities and differences in prevalence of schizophrenia and utilisation of services in rural and urban areas

British Journal of Psychiatry

Vol. 170, nr. jan., blz. 31-36

1997

A study of the differences between schizophrenic patients in urban and rural areas, and, more specifically, their use of psychiatric services.

De strijd voorbij: moeders in de bres voor euthanasie in de psychiatrie...

"In 1994 oordeelde de Hoge Raad dat ook psychisch lijden uitzichtloos en ondraaglijk kan zijn en dat euthanasie of hulp bij zelfdoding door een arts mogelijk is. Dezelfde zorgvuldigheidseisen voor somatisch lijden kunnen ook gelden voor psychisch lijden.

Het was een belangwekkend arrest voor de psychiaters in Nederland. Psychiater Chabot had zijn nek uitgestoken en een chronisch depressieve vrouw, geteisterd door ernstige verliessituaties in haar leven, op haar uitdrukkelijk verzoek hulp bij zelfdoding verleend. De jaren erna werd ook door andere psychiaters zeer incidenteel hulp bij zelfdoding gegeven."

Uit: Croonen, J. en De Vries, C., De strijd voorbij: euthanasie in de psychiatrie, 2010, Veghel, Libra & Libris, p. 146. 

Een heuse website, een echt boek en tal van televisieoptredens. Jeannette Croonen en Carine de Vries, twee moeders die hun ernstig psychisch ziek kind door zelfdoding verloren omdat euthanasie hen werd geweigerd, ondernamen reeds een ware kruistocht met de bedoeling euthanasie in de psychiatrie meer bespreekbaar te maken.
Hun beide kinderen, Monique en Tjeerd, hadden geen toekomst en perspectief meer. Ook behandelingen en medicijnen hielpen niet langer. Allebei vroegen zij hun behandelaars om te helpen bij hun levensbeëindiging maar hun verzoek werd niet gehoord, niet ernstig genomen. Het veelgehoorde argument daarbij luidde: "Euthanasie past niet in het beleid van de GGZ of deze instelling." Daarom richtten Monique en Tjeerd hun vraag daarna aan hun moeders. Een nagenoeg onmogelijk verzoek daar een ouder zijn kind immers niet kan doden. Maar als een ouder tegen zijn kind zegt dat hij mag gaan, wie is de psychiater dan om 'nee' te zeggen?

Deze verschrikkelijke patstelling en hun gedeeld verdriet deden beide moeders op 20 april 2010 besluiten de Stichting Euthanasie in de Psychiatrie (SEP) op te richten. Het doel van deze stichting is het bespreekbaar maken van de doodswens van psychiatrische patiënten en het realiseren van een menswaardig sterven bij ondraaglijk geestelijk lijden. In de naweeën van deze stichting verscheen ook het boek 'De strijd voorbij: euthanasie in de psychiatrie'.
Het moet niet gezegd dat deze publicatie onlangs in onze collectie werd opgenomen. Geïnteresseerden kunnen dan ook altijd in ons documentatiecentrum terecht om deze pakkende getuigenis uit te lenen!

Gratis hulpverlening voor jongeren bij de Antwerpse vzw Tejo loopt als een trein...

"Problemen zoals verslaving, misbruik of geweld zien we hier amper. De rode draad lijkt toch de gezins- en leefsituatie van kinderen en jongeren. Symptomen zoals agressie, depressiviteit, een negatief zelfbeeld en stress vinden dikwijls hun oorsprong in complexe gezinssituaties en moeilijke relaties met de mensen in hun omgeving." (De Standaard, 14/06/2011)
Aan het woord is Ingrid Dejonghe, initiatiefneemster achter Tejo vzw. Elke dag na school en ook op woensdag- en zaterdagmiddag kunnen jongeren er binnenstappen voor een goed gesprek met een therapeut. Met of zonder afspraak, gratis en anoniem.
De therapeuten voor jongeren, kortweg Tejo vzw, zijn ruim een jaar actief. Ze hielpen al bijna 400 jongeren, met vier keer zoveel gesprekken. Soms voelt een jongere zich na één gesprek al veel beter, andere worden na tien gesprekken doorverwezen naar verdere hulpverlening. Velen zien weer licht in het donker na een gesprek of vier, vijf. Een kwart van de jongeren kwam zelf op het idee om hulp te zoeken bij Tejo vzw. De laagdrempelige toegang slaat dus aan. Anderen worden doorverwezen door vrienden, leraren, Centra voor Leerlingenbegeleiding of jeugdadviescentra (JAC's). Recent ook door maatschappelijk werkers in asielcentra voor minderjarigen.
Veel hulpverleners zien weer licht in het donker na een bezoek aan ons documentatiecentrum. Zeker voor wat degelijke literatuur rond hulpverlening en psychotherapie voor jongeren betreft. Een greep uit ons aanbod uitleenbaar materiaal...

Klassiekers van de kinder- en jeugdpsychotherapie: werken met kind en gezin

Verheij, F. en Oele, C.

784 p.

2010

Veel oudere werken zijn moeilijk toegankelijk waardoor de meeste kinder- en jeugdpsychotherapeuten niet direct kennis kunnen nemen van deze artikelen. In dit boek zijn, op basis van de vier meest invloedrijke referentiekaders (het psychoanalytische, het cliëntgerichte, het behavioristische en het systeemtheoretische) en bepaalde tijdsperioden, hoofdstukken en artikelen gebundeld die voor de ontwikkeling van het vakgebied een bijzondere betekenis hebben gehad. In korte introducties wordt de geschiedenis beschreven en wordt besproken welke 'oude' denkbeelden, inzichten en interventies nog zijn terug te vinden en wat hun invloed is op de dagelijkse praktijk.

Een gezamelijke weg: psychotherapie bij adolescenten met persoonlijkheidsproblematiek

Tijdschrift voor Psychotherapie

Vol. 35, nr. 5, blz. 358-371

2009

Dit artikel bespreekt de werkzame factoren en valkuilen in de psychotherapeutische behandeling bij adolescenten met persoonlijkheidsproblematiek. De auteurs pleiten voor een individuele psychotherapie ingebed in een multidisciplinaire behandeling waar ouderbegeleiding of systeemtherapie maar vaak ook een ambulante of (dag)klinische groepsbehandeling deel van uitmaken. De voorwaarden voor een dergelijke behandeling worden in dit artikel besproken.

Levensverhalen schrijven met kinderen en jongeren

Systeemtheoretisch Bulletin

Vol. 27, nr. 3, blz. 245-271

2009

De auteur benadrukt dat het samen schrijven aan een levensverhaal kinderen in de pleegzorg helpt om moeilijkheden en onbesproken gebeurtenissen een plaats te geven. Ze belicht deze therapeutische methodiek met de focus op meervoudige expertises, de kracht van het alledaagse, verbondenheid, meerstemmigheid, humor, speelsheid, moeilijke verhalen, last, loyaliteiten en toekomstgerichtheid.

Interculturele psychotherapeutische ontmoetingen

Systeemtheoretisch Bulletin

Vol. 27, nr. 1, blz. 5-25

2009

De ingewikkelde leefwereld van buitenlandse niet-begeleide minderjarigen en het therapeutisch werken met deze doelgroep wordt in dit artikel verkend. Door middel van casuïstiek illustreert de auteur het belang van een veilig psychotherapeutisch kader. Er wordt ingegaan op acculturatie en identiteitsverwarring, stereotypering en maatschappelijke omgangsvormen, de cultuurhistorische achtergrond van cliënt en hulpverlener, belangrijke waarden en normen hier en ginder, de sociaal-politieke context, weerstand opgevat als conflicterende sociale perspectieven en tot slot wordt ook het werken met dromen beschreven.

Adolescenten en respect: psychotherapie met adolescenten

Roosen, C.J.A., Savenije, A., Kolman, A. en Beunderman, R.

142 p.

2008

Over de betekenis van 'respect' bij adolescenten en hun omgeving. Het begrip respect wordt belicht vanuit de volgende perspectieven: het maatschappelijk perspectief, het gezins- en systeemperspectief, ontwikkelings- en persoonlijkheidsstoornissen rond het zelfgevoel en de therapeutische context.

De adolescentie als reorganisatiefase: een integratie van neurobiologische, psychoanalytische en ontwikkelingspsychopathologische perspectieven

Tijdschrift voor Psychotherapie

Vol. 34, nr. 3, blz. 169-185

2008

In de adolescentiejaren, van 11 tot 23 jaar, treden explosieve veranderingen op in de hersenontwikkeling. Samen met ingrijpende veranderingen in de sociale omgeving leiden die tot een reorganisatie in de psychische ontwikkeling van de adolescent in kwestie. In dit artikel worden recente onderzoeksgegevens over deze periode vanuit een interdisciplinaire benadering en een biopsychosociale visie besproken. Implicaties daarvan voor de adolescentenpsychotherapie komen aan bod.

Filosoferen met kinderen en jongeren in de hulpverlening

Systeemtheoretisch Bulletin

Vol. 26, nr. 3, blz. 337-360

2008

De auteurs tonen hoe een filosofische ingang helpt om in gesprekken met kinderen en jongeren uit impasses te geraken. Filosofie en filosoferen betekent ondermeer plezier hebben in het samen denken en de onverwachte wendingen en uitkomsten die dit kan geven. Het betekent dat een hulpverlener zijn 'helpende' rol opzij zet ten gunste van een rigoreus maar speels gemeenschappelijk denkonderzoek.

Kinder- en jeugdpsychiatrie: behandeling en begeleiding

Verheij, F., Verhulst, F.C. en Ferdinand, R.F.

489 p.

2007

In tien hoofdstukken komen de belangrijkste stoornissen bij kinderen en jongeren aan bod. Tenslotte worden in het hoofdstuk 'Drawing on the evidence' de Engelse kinder- en jeugdpsychiatrische behandelingsrichtlijnen gepresenteerd. Dit is de herziene uitgave van de trilogie over kinder- en jeugdpsychiatrie.

Denk goed - voel je goed: cognitieve gedragstherapie voor kinderen en jongeren. Behandelwijzer

Stallard, P.

267 p.

2006

De behandelwijzer voor therapeuten is een aanvulling op het werkboek. Deze behandelwijzer bevat extra werkbladen en psycho-educatief materiaal voor kinderen en ouders. Daarnaast geeft dit boek achtergronden en praktische aanwijzingen voor de toepassing van CGT bij kinderen en jongeren. Ondermeer het motiveren van cliënten, het formuleren van individuele therapiedoelstellingen, socratische vragen en inductief redeneren, het betrekken van de ouders bij de therapie en effectieve methodes toegespitst op kinderen en jongeren komen aan bod. 

Op weg: psychosociale en therapeutische begeleiding van niet-begeleide buitenlandse minderjarigen

Derluyn, I., Wille, B., Smet, T. De en Broekaert, E.

140 p.

2005

Beeld van de verschillende mogelijkheden om therapeutische begeleiding te bieden aan jongeren met ernstige emotionele problemen. Door een dialoog op gang te brengen tussen opvangstructuren voor asielzoekers onderling en de reguliere zorgsector kan expertise worden uitgewisseld en kunnen nieuwe samenwerkingsinitiatieven ontstaan. Bedoeld voor iedereen die beroepshalve in contact komt met niet-begeleide buitenlandse minderjarigen.

Gedragstherapie met kinderen en jeugdigen

Cladder, J.M., Nijhoff-Huysse, M. en Mulder, G.A.L.A.

310 p.

2005

Overzicht van een stand van zaken binnen de gedragstherapie. Naast een geactualiseerd algemeen deel over het therapeutisch proces komen verschillende behandeltechnieken aan bod: operante en niet-operante technieken, cognitieve technieken en sociale vaardigheidstrainingen. Met aandacht voor uiteenlopende therapievormen als groeps-, spel-, hypnose- en mediatietherapie. Het boek besluit met een probleemgericht deel waarin de behandeling van veertig veel voorkomende klachten is opgenomen.

Interventie bij adolescenten: therapieën bij veelvoorkomende problemen

Taal, M. (red.)

110 p.

2004

Over de therapeutische behandeling van adolescenten die op bepaalde punten in hun ontwikkeling gestagneerd zijn. In elk hoofdstuk wordt de nadruk gelegd op een aanpak of een techniek binnen een interventie - de RET, de oplossingsgerichte methodiek en de psychoanalytische benadering - of op een specifieke problematiek zoals schoolproblemen of eetstoornissen.

Adolescenten en de liefde: psychotherapie met adolescenten

Roosen, C.J.A., Savenije, A., Kolman, A. en Beunderman, R.

231 p.

2004

Zowel de normale als de pathologische ontwikkeling van de liefde bij adolescenten komt aan bod. Niet alleen individuele factoren, zoals aanleg en ontwikkeling, maar ook het gezin en de maatschappelijke omgeving spelen hierin een belangrijke rol. Zo kunnen adolescenten in een multiculturele samenleving deel uitmaken van verschillende culturele subgroepen met sterk verschillende ideeën over liefde en de wijze waarop liefde geuit wordt. Speciale aandacht is er voor de betekenis van de liefde in een therapeutische relatie en de wijze waarop jongeren met een ontwikkelingsstoornis met de liefde omgaan.

Over een grens: psychotherapie met adolescenten

Roosen, C.J.A., Savenije, A., Kolman, A. en Beunderman, R.

270 p.

2001

Over grensverschijnselen, zoals de overgang naar de puberteit en naar de volwassenheid, maar ook de overgang van agressie naar geweld en die van intimiteit naar trauma. Centraal hierbij staat de transgenerationele overdracht van vijandigheid, haat en vooroordeel waarvan de theoretische en klinische aspecten worden besproken.

Korte therapie: een leidraad bij het 'Brugse model' voor psychotherapie met een toepassing op kinderen en jongeren

Fevere De Ten Hove, M. Le

96 p.

2000

In dit model, ontstaan aan het Korzybski Instituut, is 'kort' geen doel op zich maar het vanzelfsprekende gevolg van de respectvolle benadering van de cliënt. De cliënt ontdekt terug de mogelijkheid om zelf te kiezen over zijn doen en denken, om zijn leven zelf terug in handen te nemen en zo te ontsnappen aan het keurslijf van de symptomen.

De hulpverlening rond het kind met sociaal-emotionele problemen

Westerveld, H.J.

310 p.

1998

Bestemd voor hulpverleners in de geestelijke gezondheidszorg die met kinderen en hun ouders werken én voor leerkrachten. Er wordt ingegaan op het leren luisteren naar kinderen, de relatie tussen psychodiagnostiek en psychotherapie, factoren die de ontwikkeling van kinderen kunnen bedreigen en vroegtijdige onderkenning van ontwikkelingsstoornissen. De auteur geeft een beeld van de diverse psychotherapeutische behandelingsvormen, inclusief casusbesprekingen.

Diëtisten en psychologen pleiten voor een nog betere aanpak van de strijd tegen obesitas.

In De Standaard van 28 mei 2011 stond te lezen dat in België elke dag 23 zwaarlijvigen een ingreep laten uitvoeren ter verkleining van de maaginhoud of vermindering van de voedselopname in de dunne darm. Dat zou een stijging zijn van 13 procent in vergelijking met het jaar daarvoor. Daar het Riziv enkel ingrepen terugbetaalt van volwassenen die een Body Mass Index (BMI) hoger dan veertig hebben en er geen cijfers uit het private circuit beschikbaar zijn, zou het eigenlijke aantal chirurgische ingrepen waarschijnlijk zelfs nog een stuk hoger liggen.
Volgens An Vandeputte, coördinatrice van het kenniscentrum  Eetexpert, wordt er te los omgesprongen met chirurgische ingrepen: "Een operatie moet een laatste redmiddel zijn na andere behandelingspogingen. Helaas is dat vaak niet het geval. Een diëtist en psycholoog wordt niet – of zeer beperkt – terugbetaald, terwijl dat voor een operatie vaak wel zo is." Eetexpert pleit ervoor dat de ingreep onderdeel moet zijn van een breed zorgtraject met een brede indicatiestelling vooraf, maar ook een vervolgtraject waarbij gewerkt wordt aan gedragsverandering. Dan is er meer kans op resultaat. Momenteel laat één op de vijf patiënten een heringreep doen omdat er onvoldoende resultaat is of er complicaties optreden. "Dat komt omdat er te weinig nazorg is," zegt An Vandeputte. "Zwaarlijvigen geloven dat een bariatrische ingreep een wondermiddel is dat hun leven zal veranderen. Maar dat is lang niet altijd zo. Chirurgie vraagt gedragsverandering op diverse terreinen. Als iemand bijvoorbeeld dwangmatig eet, zal alleen een operatie geen oplossing bieden."

Diëtisten, voedingsdeskundigen, therapeuten en hulpverleners die werken rond de psychische problematiek van 'eetstoornissen' kunnen bij ons heel wat inspiratie opdoen. De meest recente tijdschriftartikelen en boeken rond behandelingsstrategieën bij zwaarlijvigheid staan hieronder opgesomd en kunnen bij ons worden uitgeleend en/of gekopieerd.   

Mindful SpiegelExposure bij eetstoornissen: een nieuw therapieprotocol en twee gevalsbeschrijvingen

Directieve Therapie

Vol. 29, nr. 2, blz. 93-111

2009

In dit artikel wordt de experimentele Mindful SpiegelExposure-methode (MSE-methode) voor het behandelen van een verstoorde lichaamsbeleving bij eetstoornispatiënten beschreven. Achtereenvolgens worden de theoretische achtergronden van MSE, het ontwikkelde therapieprotocol en de ervaringen aan de hand van twee gevalsstudies toegelicht. Na het plaatsen van enkele kritische kanttekeningen bij deze methode suggereren de auteurs afsluitend dat MSE een therapievorm is die heel wat waarde kan toevoegen aan bestaande behandelingen voor eetstoornissen.

Voldoet Fairburns Enhanced Cognitive Behavioral Therapy voor eetstoornissen?

Tijdschrift voor Psychotherapie

Vol. 35, nr. 4, blz. 262-278

2009

In dit artikel worden de belangrijkste behandelinterventies voor verschillende eetstoornissen beschreven. Verder wordt er ingegaan op het transdiagnostisch model en enkele interventies die uit dit model voortvloeien. De auteurs baseren zich hiervoor op Fairburns boek 'Cognitive behaviour therapy and eating disorders'. Afsluiten doen ze met een kritische beschouwing.

De automatische verleiding van verboden vruchten

Tijdschrift voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie

Vol. 41, nr. 2, blz. 183-198

2008

In dit artikel staat de vraag centraal of mensen verschillen in hun eerste automatische associaties met voeding en dan voornamelijk die met vette, lekkere voeding. Onderzoek naar automatische associaties met voeding van mensen met obesitas, patiënten met anorexia nervosa en succesvolle en onsuccesvolle lijners wordt beschreven. De vraag in hoeverre deze automatische associaties eetgedrag kunnen voorspellen, beïnvloed kunnen worden door de omgeving en kunnen veranderen door therapie worden in dit artikel behandeld.

Eetstoornissen en overgewicht. Herkenning, behandeling, beheersing

Bloks, H.

252 p.

2008

Dit boek geeft een beeld van de diverse vormen van eetstoornissen en overgewicht. Daarnaast komen de gevolgen voor de persoon zelf en voor zijn/haar omgeving aan bod. Het geeft antwoord op vragen als: Waar komen eetstoornissen en overgewicht vandaan? Wat zijn de gevolgen van een eetstoornis of overgewicht? Wat voor soort hulp kan ik krijgen? Wat kan behandeling voor me doen? Wanneer moet ik opgenomen worden? Kunnen medicijnen helpen? Hoe kan ik mijn eetstoornis overwinnen?...

Eetstoornis als dwaalspoor. Vind zelf de goede weg

Johnston, A.

230 p.

2006

Volgens de auteur gaat het bij een eetprobleem niet echt om voedsel. Eten is een dwaalspoor, gemaakt om de aandacht van iets anders af te leiden. Johnston verweeft praktische inzichten en oefeningen met oude verhalen, multiculturele mythen, legenden, sprookjes en folklore. Doel is de ware oorsprong te begrijpen van dwangmatig eetgedrag en vaardigheden te ontwikkelen om eetgewoonten te herstellen.

Welke behandeldoelstellingen zijn belangrijk in het genezingsproces van eetstoornissen? Een vergelijking van het perspectief van patiënten en hulpverleners

Directieve Therapie

Vol. 24, nr. 3, blz. 175-195

2004

In dit onderzoek werd aan een grote groep patiënten gevraagd welke therapiedoelen in hun behandeling een fundamentele bijdrage hebben geleverd aan hun genezingsproces. De bevindingen van de eetstoornispatiënten werden vergeleken met de visie van ondervraagde hulpverleners. Resultaten en eventuele verschillen vanuit de verschillende perspectieven worden, naast enkele concrete richtlijnen voor de behandeling van eetstoornissen, in dit artikel beschreven.

Cognitieve gedragstherapie bij obesitas

Bosch, J., Daansen, P. en Braet, C.

121 p.

2004

Personen met obesitas hebben een teveel aan lichaamsvet en overschrijden daarmee meestal een 'gezond' lichaamsgewicht. Dit boek beschrijft de achtergronden van obesitas en de laatste wetenschappelijke inzichten. Mede door de vele voorbeelden biedt het een handleiding voor therapeuten die cliënten met obesitas willen behandelen.

De lijn kwijt. Behandeling van anorexia, boulimia en obesitas

Delfos, M.F.

126 p.

2002

De auteur beschrijft een behandelingswijze van eetstoornissen vanuit het perspectief van de aanleg. Onderzoek heeft aangetoond dat niet het schoonheidsideaal maar aanlegfactoren een belangrijke rol spelen bij eetstoonissen. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk van de auteur worden de verschillende fasen van behandeling verduidelijkt.

Eating Disorders and Obesity. A Comprehensive Handbook

Fairburn, C.G. en Brownell, K.D.

633 p.

2002

De auteurs willen met dit boek de banden tussen eetstoornissen en zwaarlijvigheid aanhalen. Twee domeinen die nog vaak naast elkaar werken. In 112 bijdragen komen klinische aspecten, epidemiologe en etiologie, medische en fysische kenmerken en behandeling en preventie van zowel eetstoornissen als zwaarlijvigheid aan bod. In deze tweede editie wordt ook uitgebreid ingegaan op diëten, binge eating en body image.

Obesitas en overgewicht. Oorzaken, gevolgen en behandeling
Zelissen, P.M.J.

93 p.

2001

Dit boek geeft een overzicht van de huidige stand van zaken op het gebied van overgewicht en obesitas. Wanneer heb je overgewicht? Hoe vaak komt het voor? Wat zijn de gezondheidsrisico's? Wat zijn de oorzaken van overgewicht? Welke behandelingsmogelijkheden zijn er? Allemaal vragen die in deze publicatie uitgebreid worden behandeld.

Poëzie in de rekken van ons documentatiecentrum en die ten dienste van de psychotherapeutische hulpverlening...

De lof der gekken

De wereld kan niet verder zonder gekken.

De gekken zijn de kurk van het bestaan.

De gekken kunnen prachtig God playbacken -

Ze dansen als een gek op de vulkaan.

Je ziet ze driftig op glad ijs jongleren,

Geblinddoekt liefst. Ze durven alles aan:

Een gek nadoen, de duivel imiteren -

Je mond blijft van verbazing openstaan.

Ze lappen alle wijsheid aan hun laars.

Ze slepen kogels aan en traliehekken.

De gekken zijn de beste huichelaars.

Van alle gekken die ik om mij zie

Ben ik het meest verzot op gekken die

Beweren niet verzot te zijn op gekken.

Gerrit Komrij, uit: Lof der zotheid 2001 in gedichten (2001)

Ik ben niet gek! Ik ben een gedicht

Breukers, C. en Pollet, F.

143 p.

2010

Deze poëziebundel werd uitgegeven naar aanleiding van de opening van Legato, het nieuwe centrum voor behandeling van psychotische stoornissen in het PC Sint-Hiëronymus in Sint-Niklaas. 121 gedichten, het gekkengetal gekwadrateerd, van bekende en minder bekende dichters werden in deze bloemlezing opgenomen. 55 dichters doen iets met poëzie en met angst, vreugde, geluk en verdriet. Onder de motto's 'poëzie vraagt altijd een beetje waanzin' en 'de gekken zijn de kurk van het bestaan' komen bekende en minder bekende dichters en ervaringsdeskundigen in dichtregels aan het woord.

Mindreadings: literature and psychiatry

Oyebode, F.

141 p.

2009

Dit boek exploreert de verbanden tussen het geschreven woord en de kern van psychiatrische hulpverlening. In verschillende bijdragen wordt ervoor gepleit dat artsen meer fictie zouden moeten lezen en literatuur een duidelijker plaats in de medische opleiding zou moeten krijgen. Een aantal hoofdstukken gaan in op de mogelijkheden van autobiografie, fictie, poezië en brieven. Ook wordt ingegaan op hoe een aantal problematieken (verslaving, dementie, autisme,...) in de klassieke literatuur belicht worden.

Kanttekeningen bij het gebruik van dagboeken en poëzie: een reactie op 'schrijven als onderdeel van psychotherapie'

Psychopraxis

Vol. 11, nr. 1, blz. 7-8

2009

In hun bijdrage lichtten Hulpiau en Vandereycken de verschillende vormen van schrijven als onderdeel van psychotherapie toe. Een dergelijk overzicht is nuttig. In deze reactie worden twee kleine aanvullende kanttekeningen gemaakt.

Het derde element: over het gebruik van poëzie in de appreciërende en samenwerkende systeempsychotherapie

Systeemtheoretisch Bulletin

Vol. 27, nr. 3, blz. 273-294

2009

De auteur wil met dit artikel aantonen dat men door het gebruik van poëzie, filmfragmenten of kunstinstallaties verder contact kan maken met moeilijk bespreekbare emoties en geraaktheden van en tussen cliënten. Bij deze methode gaat het niet om het benoemen van problemen en het zoeken naar herkenning in termen van de DSM.

Zwart uit wondermond. Verzamelde gedichten

Breekveld, A.

96 p.

2006

Met het dichtwerk van Arno Breekveld treedt men een universum binnen. De gehanteerde taal vertoont opvallend veel gelijkenissen met de taal van schizofrene of, meer in het algemeen, van psychotische patiënten. Klanken en woorden lijken hun ordening te verliezen of een nieuwe ordening te zoeken door openliggende en -brekende associatieve processen.

Het betere verhaal in de gezinstherapie: over de natuurwetenschappelijke en narratieve metaforen

Psychiatrie en Verpleging

Vol. 81, nr. 4, blz. 246-255

2005

De auteur gaat dieper in op de noodzaak van het hanteren van metaforen in onze communicatie met elkaar. Na een filosofische benadering van zowel wetenschappelijke als narratieve of verhalende metaforen licht hij in bevattelijke taal enkele categorieën van 'betere' verhalen toe. Deze worden verduidelijkt aan de hand van voorbeelden uit de gezinstherapie. De reflectie wordt besloten met een verwijzing naar de poëzie waar men, in de vorm van een gedicht, erin slaagt het niet-zegbare te zeggen.

Over poëzie en therapie

Psychiatrie en Verpleging

Vol. 79, nr. 6, blz. 372-390

2003

De auteur gaat in op het belang van poëzietherapie, het onder woorden brengen van emoties en gevoelens, binnen de geestelijke gezondheidszorg.

Twee ambachten: over psychiatrie en poëzie

Kopland, R. en Hoofdakker, R.H. van den

200 p.

2003

De dichter Rutger Kopland en de psychiater R.H. van den Hoofdakker zijn één en dezelfde persoon. Hem wordt telkens weer gevraagd wat het verband is tussen de twee ambachten die hij uitoefent. In eerdere publicaties heeft hij herhaaldelijk pogingen gedaan eventuele overeenkomsten te vinden. In dit boek benadert hij de kwestie op een andere manier. 'Twee ambachten' bevat een bundeling van lezingen, essays, dagboeken en andere teksten over de psychiatrie en de poëzie, ieder voor zich.