Diëtisten en psychologen pleiten voor een nog betere aanpak van de strijd tegen obesitas.

In De Standaard van 28 mei 2011 stond te lezen dat in België elke dag 23 zwaarlijvigen een ingreep laten uitvoeren ter verkleining van de maaginhoud of vermindering van de voedselopname in de dunne darm. Dat zou een stijging zijn van 13 procent in vergelijking met het jaar daarvoor. Daar het Riziv enkel ingrepen terugbetaalt van volwassenen die een Body Mass Index (BMI) hoger dan veertig hebben en er geen cijfers uit het private circuit beschikbaar zijn, zou het eigenlijke aantal chirurgische ingrepen waarschijnlijk zelfs nog een stuk hoger liggen.
Volgens An Vandeputte, coördinatrice van het kenniscentrum  Eetexpert, wordt er te los omgesprongen met chirurgische ingrepen: "Een operatie moet een laatste redmiddel zijn na andere behandelingspogingen. Helaas is dat vaak niet het geval. Een diëtist en psycholoog wordt niet – of zeer beperkt – terugbetaald, terwijl dat voor een operatie vaak wel zo is." Eetexpert pleit ervoor dat de ingreep onderdeel moet zijn van een breed zorgtraject met een brede indicatiestelling vooraf, maar ook een vervolgtraject waarbij gewerkt wordt aan gedragsverandering. Dan is er meer kans op resultaat. Momenteel laat één op de vijf patiënten een heringreep doen omdat er onvoldoende resultaat is of er complicaties optreden. "Dat komt omdat er te weinig nazorg is," zegt An Vandeputte. "Zwaarlijvigen geloven dat een bariatrische ingreep een wondermiddel is dat hun leven zal veranderen. Maar dat is lang niet altijd zo. Chirurgie vraagt gedragsverandering op diverse terreinen. Als iemand bijvoorbeeld dwangmatig eet, zal alleen een operatie geen oplossing bieden."

Diëtisten, voedingsdeskundigen, therapeuten en hulpverleners die werken rond de psychische problematiek van 'eetstoornissen' kunnen bij ons heel wat inspiratie opdoen. De meest recente tijdschriftartikelen en boeken rond behandelingsstrategieën bij zwaarlijvigheid staan hieronder opgesomd en kunnen bij ons worden uitgeleend en/of gekopieerd.   

Mindful SpiegelExposure bij eetstoornissen: een nieuw therapieprotocol en twee gevalsbeschrijvingen

Directieve Therapie

Vol. 29, nr. 2, blz. 93-111

2009

In dit artikel wordt de experimentele Mindful SpiegelExposure-methode (MSE-methode) voor het behandelen van een verstoorde lichaamsbeleving bij eetstoornispatiënten beschreven. Achtereenvolgens worden de theoretische achtergronden van MSE, het ontwikkelde therapieprotocol en de ervaringen aan de hand van twee gevalsstudies toegelicht. Na het plaatsen van enkele kritische kanttekeningen bij deze methode suggereren de auteurs afsluitend dat MSE een therapievorm is die heel wat waarde kan toevoegen aan bestaande behandelingen voor eetstoornissen.

Voldoet Fairburns Enhanced Cognitive Behavioral Therapy voor eetstoornissen?

Tijdschrift voor Psychotherapie

Vol. 35, nr. 4, blz. 262-278

2009

In dit artikel worden de belangrijkste behandelinterventies voor verschillende eetstoornissen beschreven. Verder wordt er ingegaan op het transdiagnostisch model en enkele interventies die uit dit model voortvloeien. De auteurs baseren zich hiervoor op Fairburns boek 'Cognitive behaviour therapy and eating disorders'. Afsluiten doen ze met een kritische beschouwing.

De automatische verleiding van verboden vruchten

Tijdschrift voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie

Vol. 41, nr. 2, blz. 183-198

2008

In dit artikel staat de vraag centraal of mensen verschillen in hun eerste automatische associaties met voeding en dan voornamelijk die met vette, lekkere voeding. Onderzoek naar automatische associaties met voeding van mensen met obesitas, patiënten met anorexia nervosa en succesvolle en onsuccesvolle lijners wordt beschreven. De vraag in hoeverre deze automatische associaties eetgedrag kunnen voorspellen, beïnvloed kunnen worden door de omgeving en kunnen veranderen door therapie worden in dit artikel behandeld.

Eetstoornissen en overgewicht. Herkenning, behandeling, beheersing

Bloks, H.

252 p.

2008

Dit boek geeft een beeld van de diverse vormen van eetstoornissen en overgewicht. Daarnaast komen de gevolgen voor de persoon zelf en voor zijn/haar omgeving aan bod. Het geeft antwoord op vragen als: Waar komen eetstoornissen en overgewicht vandaan? Wat zijn de gevolgen van een eetstoornis of overgewicht? Wat voor soort hulp kan ik krijgen? Wat kan behandeling voor me doen? Wanneer moet ik opgenomen worden? Kunnen medicijnen helpen? Hoe kan ik mijn eetstoornis overwinnen?...

Eetstoornis als dwaalspoor. Vind zelf de goede weg

Johnston, A.

230 p.

2006

Volgens de auteur gaat het bij een eetprobleem niet echt om voedsel. Eten is een dwaalspoor, gemaakt om de aandacht van iets anders af te leiden. Johnston verweeft praktische inzichten en oefeningen met oude verhalen, multiculturele mythen, legenden, sprookjes en folklore. Doel is de ware oorsprong te begrijpen van dwangmatig eetgedrag en vaardigheden te ontwikkelen om eetgewoonten te herstellen.

Welke behandeldoelstellingen zijn belangrijk in het genezingsproces van eetstoornissen? Een vergelijking van het perspectief van patiënten en hulpverleners

Directieve Therapie

Vol. 24, nr. 3, blz. 175-195

2004

In dit onderzoek werd aan een grote groep patiënten gevraagd welke therapiedoelen in hun behandeling een fundamentele bijdrage hebben geleverd aan hun genezingsproces. De bevindingen van de eetstoornispatiënten werden vergeleken met de visie van ondervraagde hulpverleners. Resultaten en eventuele verschillen vanuit de verschillende perspectieven worden, naast enkele concrete richtlijnen voor de behandeling van eetstoornissen, in dit artikel beschreven.

Cognitieve gedragstherapie bij obesitas

Bosch, J., Daansen, P. en Braet, C.

121 p.

2004

Personen met obesitas hebben een teveel aan lichaamsvet en overschrijden daarmee meestal een 'gezond' lichaamsgewicht. Dit boek beschrijft de achtergronden van obesitas en de laatste wetenschappelijke inzichten. Mede door de vele voorbeelden biedt het een handleiding voor therapeuten die cliënten met obesitas willen behandelen.

De lijn kwijt. Behandeling van anorexia, boulimia en obesitas

Delfos, M.F.

126 p.

2002

De auteur beschrijft een behandelingswijze van eetstoornissen vanuit het perspectief van de aanleg. Onderzoek heeft aangetoond dat niet het schoonheidsideaal maar aanlegfactoren een belangrijke rol spelen bij eetstoonissen. Aan de hand van voorbeelden uit de praktijk van de auteur worden de verschillende fasen van behandeling verduidelijkt.

Eating Disorders and Obesity. A Comprehensive Handbook

Fairburn, C.G. en Brownell, K.D.

633 p.

2002

De auteurs willen met dit boek de banden tussen eetstoornissen en zwaarlijvigheid aanhalen. Twee domeinen die nog vaak naast elkaar werken. In 112 bijdragen komen klinische aspecten, epidemiologe en etiologie, medische en fysische kenmerken en behandeling en preventie van zowel eetstoornissen als zwaarlijvigheid aan bod. In deze tweede editie wordt ook uitgebreid ingegaan op diëten, binge eating en body image.

Obesitas en overgewicht. Oorzaken, gevolgen en behandeling
Zelissen, P.M.J.

93 p.

2001

Dit boek geeft een overzicht van de huidige stand van zaken op het gebied van overgewicht en obesitas. Wanneer heb je overgewicht? Hoe vaak komt het voor? Wat zijn de gezondheidsrisico's? Wat zijn de oorzaken van overgewicht? Welke behandelingsmogelijkheden zijn er? Allemaal vragen die in deze publicatie uitgebreid worden behandeld.