"Het is niet omdat je kwetsbaar bent voor impulsiviteit of hopeloos denken dat je sneller suïcide zult uitvoeren."

Onlangs werd een vierde herwerkte editie van Demyttenaeres 'De last van het leven: zelfmoord in België en Nederland' op de boekenmarkt gegooid. In het voorwoord dat Karl Andriessen, suïcidoloog en coördinator van het suïcidepreventiebeleid van de Vlaamse Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG's), hiervoor schreef en dat het weekblad Knack een tijdje geleden uit zijn mond optekende, gaat het als volgt: "Als we in de hulpverlening inmiddels van één zaak overtuigd zijn, is dat als je vermoedt dat iemand levensmoe is, je dat beter gewoon vraagt. Je kunt iemand beter één keer te veel vragen of hij suïcidaal is dan één keer te weinig. Wanneer een hulpverlener een persoon letterlijk vraagt of hij denkt dat zijn problemen van de baan zouden zijn mocht hij dood zijn, is de opluchting aan de andere kant vaak groot. Want de weg richting suïcide is voor veel mensen bijzonder eenzaam."
Demyttenaeres herwerkte boek is ondertussen besteld en staat binnenkort bij ons tussen heel wat ander uitleenbaar recent materiaal over zelfmoord...


Robert Enke: een al te kort leven
Ronald Reng
2011, De Arbeiderspers (Amsterdam/Antwerpen), zesde druk, 419 p.

Op 10 november 2009 pleegde de Duitse topkeeper Robert Enke zelfmoord. De verzamelde sportwereld was in shock want wat bezielt een topsporter precies om er plots een einde aan te maken? Collega-keeper Ronald Reng ging aan het schrijven en verhaalt in deze biografie het traumatische debuut van Enke bij de eerste ploeg van FC Barcelona, het verlies van zijn eerste dochtertje Lara en Enkes zorgvuldig voor de buitenwereld verborgen gehouden gevecht met een zware depressie.


De visjes van Océane
Nathalie Slosse en Alexandra Pillaert
2011, Altiora (Averbode), 29 p.

Dit prentenboek, dat er kwam in samenwerking met Werkgroep Verder, nabestaanden na zelfdoding, richt zich op de vraag hoe jonge kinderen over zelfdoding praten. Op een dag springt de ongelukkige vis Schubbe uit het aquarium van Océanes opa. Hoe moet het nu verder met Drupje en de andere visjes? Océane praat over dit verdriet met haar opa. Op deze manier wil dit kleurrijke boek zelfdoding bespreekbaar maken bij kinderen.


Zelfmoord in Vlaanderen: feiten en getuigenissen over verdriet, schuld en schaamte
Bart Schols
2011, Borgerhoff & Lamberigts (Gent), eerste druk, 232 p.

VRT-journalist Bart Schols verzamelde cijfers, feiten en kritische bedenkingen rond zelfmoord in Vlaanderen. Hoe valt het fenomeen ‘zelfmoordstaat Vlaanderen’ te verklaren en wat kunnen we eraan doen? Tevens reikt hij nieuwe impulsen aan voor een overheidsbeleid, met ideeën voor een nieuw actieplan, en komen familieleden en vrienden tussen de verschillende hoofdstukken door getuigen over hoe het is om een dierbare te verliezen die ervoor heeft gekozen uit het leven te stappen.


Alleen, alleen: (zelf)moord
De Vleermuis
2009, Aegritudo (Zwolle), 176 p.

Dit is het verhaal van 'De Vleermuis', een Nederlandse jongen met een contactstoornis die, toen hij alleen ging wonen, in aanraking kwam met drugs, crimineel gedrag ging vertonen en uiteindelijk, via een lang zorgverleningstraject, in de psychiatrie belandde. Ook daar komt de jongen weer weg, stapt hij zelfs uit het criminele wereldje en besluit hij tenslotte om alleen verder te gaan. Tot zijn ouders het bericht van zijn zelfmoord ontvangen. Het zijn zij die, na uitdrukkelijke wens van 'De Vleermuis' zelf in zijn afscheidsbrief, dit in vijftien stukken opgedeelde dagboek in boekvorm hebben uitgegeven.

Psychoanalytica Sabina Spielrein: naast de biografische roman is er nu ook de film...

In de film 'A dangerous method', over Freuds controversiële behandelingsmethode en de daaruit voortvloeiende, complexe driehoeksverhouding arts-patiënt-leermeester met alle gevolgen vandien, neemt Hollywoodactrice Keira Knightley de rol van Sabina Spielrein voor haar rekening. De prent, die sinds afgelopen woensdag bij ons in de zalen loopt, ontlokte bij een filmrecensent van De Standaard alvast de volgende woorden: "Hoe revolutionair Freud was en wat zijn sterke kantjes waren, toont de Canadese regisseur David Cronenberg door hem te laten zien naast zijn eerste compagnons de route, Carl Jung en Otto Gross. Jung is een rijke Zwitserse arts met veel interesse voor de onorthodoxe ‘talking cure' van Freud; als hij in 1904 de hysterische Sabina Spielrein moet behandelen, slaagt hij erin haar te genezen met Freuds methode. En passant begint hij ook een relatie met haar die zijn mentor aanzienlijk minder kan goedkeuren, maar waaruit blijkt dat de bevrijde Spielrein Jung ook wel iets kon leren – de spanking-scène is een van de weinige waarin we de ‘oude' Cronenberg herkennen."

Mensen die niet kunnen wachten tot het bioscoopcomplex of, in navolging van de film, meer willen weten over de bijzondere vrouw die Sabina Spielrein was, kunnen alvast in onze bibliotheek terecht voor de biografische roman van de Noorse schrijver Karsten Alnaes. Gebaseerd op archiefmateriaal over Spielreins leven toont dit boek aan hoe, bij de ontwikkeling van hun psychoanalytische theorieën, zowel Freud als Jung van Sabina's revolutionaire ideeën profiteerden.

Sabina: een biografische roman / K. Alnaes. – Breda : De Geus, 1996. – 432 p.

Onlangs in de media en nu al bij ons in de rekken...

Psycholoog-filosoof Jan De Vos en auteur-gezinstherapeut Bart Vercauteren: twee auteurs die de jongste tijd moeilijk kunnen klagen over te weinig (nationale) media-aandacht voor hun recentste worp. De eerste waarschuwde onlangs in een boekenbijlage nogmaals voor de zogeheten homo psychologicus terwijl de literaire kritiek voor die laatste dan weer niet zo mals was.
Niet overtuigd? Kom dan gewoon eventjes tot in ons documentatiecentrum om beide boeken uit te lenen.

"Wanneer iemand bij een therapeut op consult komt kan die ook vragen waarom die man of vrouw denkt dat psychologie zou kunnen helpen, in plaats van meteen in hulpverleningstermen te beginnen redeneren. Wanneer we beseffen hoezeer we dagelijks in psychologische termen denken, realiseren we ons misschien ook dat het anders kan en dat dit niet de enige waarheid is. Je zou dus kunnen stellen dat ik voor een soort inzichtstherapie pleit, wat mijn betoog reduceert tot alweer een facet van diezelfde psychologisering natuurlijk. Het probleem is dat iedere kritiek op de psychologie heel snel weer ingekapseld wordt. Soms voel ik me een atheïst die in dialoog gaat met een gelovige, al zijn argumenten op tafel legt en volstrekt gelijk krijgt van die gelovige waarna deze heel serieus vraagt wat je van de onbevlekte ontvangenis denkt."

(De Morgen, 04/01/2012, journalist Marnix Verplancke in gesprek met Jan De Vos)

"Vercauteren gebruikt zijn ervaringen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg om een boom op te zetten over het uitzichtloze van die 'zorg'. Patiënten worden definitief afgeschreven op het moment dat ze binnenkomen. Vercauterens hoofdpersoon, de verzorger Martin De Bruyne, kan daar moeilijk mee leven; het komt tot een kortsluiting tijdens een werkreisje naar Italië, waar hij een patiënte moet gaan ophalen. Het leidt tot een omkering van de verhouding verzorger-patiënt, gezonde-zieke.(...) Vercauteren verliest zich in gepsychologiseer en in flashbacks over de rotjeugd van hun personages. De volwassene is onveranderlijk het hulpeloze eindproduct van zijn of haar jeugd: een mensbeeld dat zelfs voor een assisenjury niet meer werkt. Concreet: een godsdienstwaanzinnige incestpleger, alsook een marginale moeder die kleine Martin in onderlijfje naar de sportles stuurt.Trauma’s groot en klein, nooit zomaar eentje, want zoals bij de slager mag het altijd gerust ietsje meer zijn."

(De Standaard, 02/12/2011, recensent Mark Cloostermans bespreekt de roman Een ziel van glas)