"Het is niet normaal dat in Frankrijk meer zelfmoorden worden gepleegd dan in sommige landen die in oorlog zijn."

Zo reageerde Jeannette Bougrab, de Franse staatssecretaris voor jeugdbeleid, op de pas gepubliceerde resultaten uit een Frans zelfmoordonderzoek bij kinderen onder de twaalf. Hieruit kwam naar voren dat bijna elke drie dagen een klein kind een einde aan zijn of haar leven maakt. Het bericht stond vandaag in De Standaard te lezen. Het onderzoek zelf kwam er op vraag van de Franse regering.
Volgens één van de betrokken psychiaters is het aantal kinderzelfmoorden niet alleen hoog maar neemt het fenomeen ook toe. Naast biologische factoren wordt ook onze geïndividualiseerde samenleving met de vinger gewezen: "We leven steeds meer afgezonderd van anderen. Die eenzaamheid is een belangrijke verklarende factor." Een kring van verwanten rond kinderen, langer ouderschapsverlof en minder schooldruk zouden ook al kunnen helpen. Zo daalde in Finland, toen de beginleeftijd voor scholing er werd verhoogd tot het zevende levensjaar, het aantal zelfmoorden van minderjarigen met 40 procent. "Van kinderen onder de 13 jaar denkt 16 procent dat de dood een uitweg kan zijn voor familieproblemen, school of ruzies met vriendjes," zo beëindigde psychiater Cyrulnik dit verontrustende krantenbericht.
Over zelfdoding bij kinderen en het werken aan de oorzaken hiervan vind je ook in onze rekken een resem relevante informatie. Een greep uit onze titels...

Angst en depressie: over angsten, depressies en aanverwante problematiek bij kinderen en jongeren. Een leidraad voor ouders en leerkrachten
Jong, W. de
192 p.
2009
Wanneer kinderen en jeugdigen het leven als een last gaan ervaren, reageren ze nogal eens met angst- of depressieklachten. Ze trekken zich terug, vermijden spannende situaties en maken zich onzichtbaar. In dit boek komen problemen aan de orde waarbij angst en depressie een grote rol spelen: zelfbeschadiging, eetstoornissen, hechtingsstoornissen, schizofrenie en persoonlijkheidsstoornissen. Aan ADHD en autisme worden aparte hoofdstukken gewijd. Bevat praktische kijk- en handelwijzers voor ouders en leerkrachten, bedoeld om signalen tijdig op te pikken en vervolgens juist te handelen.

Gebruik van antidepressiva bij kinderen en adolescenten en het risico van suïcide: zijn er verschillen tussen de diverse antidepressiva?
Wohlfarth, T., Zwieten, B.J. van, Lekkerkerker, F., Gispen-de Wied, C.C., e.a.
Maandblad Geestelijke Volksgezondheid
Vol. 60, nr. 3, blz. 289-298
2005
De auteurs beschrijven een registratiestudie naar het zelfmoordrisico bij kinderen en adolescenten die antidepressiva gebruiken.

Ik ben nummer dertien: werken rond (depressieve) gevoelens
Roskam, A.
155 p.
2004
Dit didactisch pakket heeft tot doel het zich niet goed voelen en de omgang met deze gevoelens toegankelijk en meer bespreekbaar te maken voor kinderen uit de 3de graad van de lagere school. Ook de omgeving van de kinderen wordt geïnformeerd waardoor die tijdig signalen die wijzen op depressie kunnen (h)erkennen en indien nodig professionele hulp zoeken.

Ik ben nummer dertien
Dieltiens, K.
127 p.
2004
Jozefien vindt het leven maar moeilijk. Na de scheiding van haar ouders gaat ze in mama's geboortedorp wonen. Ze mist de gezellige drukte van de stad. Ze mist papa die met zijn vriendin een kindje verwacht. Hoewel Jozefien bij een heel lieve meester in de klas komt, heeft ze het moeilijk om haar plekje in de groep te vinden. Twaalf kinderen waren er al, zij is nummer dertien. Gelukkig denkt Robin, de stoerste jongen van de klas, daar anders over. Jeugdboek over verdriet, eenzaamheid en vriendschap.

Help, ik wil liever dood... Doodswens bij kinderen? Informatie voor ouders en direct betrokkenen
Dewitte, I. en Brink, S. Ten
Psychopraxis
Vol. 5, nr. 4, blz. 161-164
2003
De auteurs beschrijven enkele handvatten voor hulpverleners en ouders van kinderen die een doodswens uitspreken.

Nee!
Reef, O.
88 p.
2001
Dit boek gaat over suïcide bij jonge kinderen en depressiviteit van een ouder. Martijn is negen jaar en hij voelt zich vaak heel verdrietig. Zijn vader is ontslagen en zit nu de hele dag somber voor zich uit te kijken. Hij doet helemaal niks gezelligs meer met Martijn. En het is al zo vaak een treurige boel thuis sinds Martijns broertje Jasper is doodgegaan. Martijn vindt het leven helemaal niet leuk meer. Eigenlijk wil hij het liefst dood zijn, net als Jasper.

"Helaas wordt de ziekte vaak herleid tot de laatste fase."

Vandaag is het 'Werelddag Dementie'. Zowel De Standaard als De Morgen wijdden daarom een aantal van hun kolommen aan deze geheugenziekte. Zo telt Vlaanderen momenteel zo'n 100.000 mensen met dementie, van wie ongeveer 65 procent thuis woont. Tegen 2020 zou dit percentage zelfs toenemen met bijna 30 procent. Verderop in het krantenartikel in De Standaard vroeg professor Baldwin Van Gorp zich af welke ideeën een Belg zo voor de voeten krijgt geworpen als hij op zoek gaat naar informatie over dementie. Daarvoor analyseerde deze communicatiespecialist ruim 3.000 binnen- en buitenlandse romans, films, documentaires en brochures over dementie. Uit dit onderzoek haalde hij zes dominante gedachtestromen. Bovendien wist Van Gorp over de impact van dementie op de zieke en zijn omgeving de dagbladredacteur het volgende te vertellen: "Er wordt nu nogal vaak ingezoomd op de laatste fase van dementie. Zo maken wij de ziekte nóg erger dan ze nu al is. Terwijl er vaak jaren aan voorafgaan, waarin er nog veel mogelijk is. De onwetendheid daarover maakt dat mensen het onderwerp niet durven aan te snijden. En dat ze dan spijtig genoeg ook veel te laat hulp zoeken en krijgen. Daarom heb ik een aantal alternatieven op een rij gezet: andere manieren om naar dementie te kijken." Zo is ook de teneur van de vandaag uit de startblokken geschoten overheidscampagne 'Vergeet dementie, onthou mens' rond stigma en dementie.
Naast een werelddag, een communicatie-onderzoek en een beeldvormingscampagne is er nog altijd de schitterende geheugencollectie in ons documentatiecentrum. Wij stelden alvast onze meest recente én uitleenbare dementietitels voor jullie op een rijtje...

(Op)nieuw geleerd, oud gedaan: over het lerend vermogen van mensen met dementie
Dirkse, R., Kessels, R., Hoogeveen, F. en Dixhoorn, I. van
253 p.
2011
Het lerend vermogen van dementerende personen heeft een invloed op de kwaliteit van het leven van de dementerende in kwestie en zijn omgeving. Als we hiervan kennis nemen, kunnen dergelijke mensen langer functioneren en hebben ze minder zorg nodig. Van belang is dat ook de omgeving op de hoogte is van dit lerend vermogen en hoe ze daar dan mee dient om te gaan. Dit boek brengt inspirerende ervaringsverhalen waarin de theorie over het lerend vermogen van mensen met dementie naar de praktijk wordt vertaald.

Een andere kijk op dementie
Rondia, K. en Charlot, V.
51 p.
2010
Deze brochure wil iedereen helpen om beter vertrouwd te raken met dementie. De auteurs zijn op zoek naar meer begrip voor dementie. Patiënten blijven in de eerste plaats immers volwaardige mensen. Deze brochure nuanceert de negatieve beelden die wij doorgaans van geheugenziektes hebben. Daarbij vertrekken ze van clichés en vooroordelen en wordt de meest recente medische en psychologische kennis voor een groot publiek vertaald.

Dement: zo gek nog niet. Kleine psychologie van dementie
Miesen, B.
208 p.
2009
De dementerende krijgt te maken met onmacht, vervreemding, ontwrichting, ontheemding en ontreddering in en van het dagelijkse leven. De auteur gaat in op ontkenning en aanvaarding van deze ziekte. Dit verwerkingsproces gaat gepaard met onzekerheid en twijfel. De lezer wordt binnengeleid in de gedachte- en belevingswereld van mensen die aan dementie lijden. Het boek zelf is bedoeld voor familieleden en verzorgenden van dementerenden.

Naar een dementie-vriendelijke samenleving: aanbevelingen en mogelijke acties
Raeymaekers, P. en Rondia, K.
96 p.
2009
In dit werkje worden meer dan 20 aanbevelingen voor de verbetering van de levenskwaliteit van personen met dementie en hun omgeving voorgesteld. Onderzoekers en personen uit het werkveld hebben het over de beleving van dementie door patiënten en hun familie, de beeldvorming van dementie en de invloed ervan, het juridisch statuut van de patiënt en de zorg(planning).

Dement en toch dichtbij
Rosseels, C.
158 p.
2009
De auteur laat geliefden, dochters en zonen van dementerenden aan het woord. Ze dompelt zich onder in de geborgen sfeer van 'Huis Perrekes', een kleinschalig woonproject voor mensen met dementie, en laat zich op sleeptouw nemen door de speelse fantasie van dementieclowns. Een boek met korte vertellingen en interviews met persoonlijke ervaringen van dementerenden en hun omgeving. Verder: theoretische informatie over eigenwaarde en hechting, rouw en aanvaarding, zelfzorg en ritueel, ontmoeting en contact, stilte en zijn en geven en ontvangen.

Dementie: verhalen en goede raad
Geelen, R.
205 p.
2009
Het boek reikt naast algemene kennis over dementie ook praktische tips aan. Zo komen aan- en uitkleden, wassen en het bieden van troost aan bod. Ieder hoofdstuk bevat minstens één herkenbaar verhaal over omgaan met dementie.

Mijn leven in fragmenten: met dementerenden in gesprek over hun leven
Brandt-van Heek, M. van den en Huizing, W.
107 p. + 46 kaarten
2009
Dit pakket bestaat uit een set themakaarten en een handleiding waarmee familieleden, vrijwilligers en zorgverleners geholpen worden om in gesprek te gaan met de dementerende. De set themakaarten gaan over 'anderen in mijn leven', 'mijn bezittingen', 'mijn kijk op het leven' en 'zorg voor mezelf'. Het doel van deze gesprekken is om via foto's en belevingsgerichte vragen toegang te vinden tot gedachten, meningen en gevoelens van de dementerende in kwestie. Deze gesprekken maken duidelijk wat op moment van afname voor de dementerende van belang is.

Bij alzheimer op schoot: verstand van dementie
Miesen, B.
205 p.
2009
Familieleden, maar ook mensen met dementie zelf, willen zich dikwijls verdiepen in deze ziekte. Er komt immers heel wat op hen af. Op voorhand nadenken en spreken over dementie zal ervoor zorgen dat het leven terug aan kwaliteit wint daar men niet steeds achter de feiten hoeft aan te hollen. Dit boek helpt daarbij. Als patiënt en familie kun je naast kennis en inzicht veel baat hebben bij professionele steun. Zo pleit Miesen voor het vroegtijdig inschakelen van een coach die de opties kent, helpt te anticiperen op de ontwikkeling van de ziekte en op de gevolgen daarvan en de weg weet in de wereld van zorg en welzijn.

Leven met dementie
Hoogeveen, F.
256 p.
2008
De auteur legt uit wat dementie inhoudt, welke vormen er zijn en wat het verloop van de ziekte is. Hij besteedt aandacht aan de betekenis van de ziekte voor de betrokkene, de partner en familieleden en geeft tips voor de omgang met mensen met dementie. Hoogeveen geeft tevens een overzicht van het beschikbare hulp- en informatieaanbod op dit gebied.

Verborgen diepte: zorgen voor de spiritualiteit van ouderen met dementie
Vandenhoeck, A., Clercq, H. De en Fivez, B.
232 p.
2008
Naast hulp bij lichamelijke verzorging hebben dementerenden ook nood aan psychische, sociale en spirituele begeleiding. De auteurs pleiten voor aandacht en respect voor de bron van gevoelens en herinneringen van dementerenden. Het boek biedt concrete praktijkvoorbeelden, werkvormen en achtergronden voor iedereen die dementerende ouderen wil begeleiden op zoek naar zingeving.

Ook op zijn (ver)nieuw(d)e website brengt Felix Sperans nieuws uit de psychiatrie!

Op zondag 28 augustus liet Felix Sperans het volgende bericht na op zijn Facebookprofiel: "Goedemorgen allemaal!/Ik heb me nog maar eens uit de naad gewerkt en een nieuwe website aangemaakt. Nu had ik graag geweten wat jullie ervan vinden. Alle suggesties ter verbetering zijn welkom. "Kritiek is gratis advies," wist mijn vader zaliger al. En dat was een wijs man. Laat de opmerkingen maar komen./Prettige zondag nog,/Felix."

Zijn nieuwe website vind je door hier te klikken. Heb je liever een boek of een publicatie waaraan dit bijzonder actief schrijvertje-van-alles met een uniek geestelijk gezondheidsgeluid een bijdrage leverde dan kan je alvast in ons documentatiecentrum terecht. Nagenoeg alle werken van Sperans zijn bij ons uitleenbaar...

Tegen heug en meug: lijdensweg van een depressieve angsthaas
Sperans, F.
219 p.
2011
In deze autobiografie komt de levensvisie van Felix Sperans aan bod: zijn moeilijkheden onderweg en hoe hij die weer te boven komt. Felix bekijkt de voornaamste levensvragen van alle kanten om tenslotte de voor- en nadelen ervan af te wegen. Bedoeld voor mensen met sombere buien, hun familie, vrienden, kennissen maar ook voor hulpverleners verschaft het verhaal van Felix Sperans, die enkel oog heeft voor de hoofdlijnen in het leven, een hoop inzichten voor onderweg.

Gek.nl ontdekt zot.be: dialoog tussen twee psychiatrische patiënten
Sperans, F. en Good, E.
156 p.
2007
De auteurs ontmoetten elkaar op een internetforum voor manisch-depressieven. Zij was hem opgevallen vanwege de originele en diepzinnige gedachten die zij daar postte. Hij heeft haar vervolgens voorgesteld om per e-mail van gedachten te wisselen over hun ervaringen met de psychiatrie en over fundamentele onderwerpen als leven, dood, religie en spiritualiteit. Hun e-mailwisseling is in dit boek vastgelegd.

Alles wat u altijd al wilde weten over psychiatrie maar nooit durfde te vragen
Gestel, G. Van, Craeymeersch, M., Sperans, F. en Hert, M. De
192 p.
2005
Dit boek geeft antwoorden op vragen over psychiatrie. Hierbij komen de drie protagonisten bij psychische problemen aan het woord: de patiënt, met naast of achter hem de therapeut en daarnaast familie en/of vrienden. In dit boek getuigen verschillende patiënten en hun familieleden over hun ervaringen met de psychiatrie.

Psychiater vermoord
Sperans, F.
125 p.
2004
Deze misdaadroman speelt zich af in een Vlaamse psychiatrische kliniek waar een psychiater werd vermoord. De rechercheurs kunnen de dader niet vinden. Tegen beter weten in verdenken ze dan maar alle psychiatrische patiënten die op het ogenblik van de moord in de kliniek verbleven. Uiteindelijk blijft nog één hoofdverdachte over; een zekere Erik die zelf besluit om op onderzoek te gaan.

Zo word je gelukkig
Sperans, F.
118 p.
2004
In 'Zo word je gelukkig' laat Felix Sperans vijftig gelukkige mensen uitleggen hoe en waarom zij gelukkig zijn geworden. Ieder van hen blijkt over een doodeenvoudige methode te beschikken die hen ooit gelukkig maakte.

Ieder zijn waanzin: grensgeschriften
Vanholle, K., Verbruggen, D., Luciaan, F., Brussel, A. Van, Coucke, W., Broecke, A. Van den, Wuytens, H., Sperans, F., Dilen, D. en Hemmerechts, V.
Deus ex Machina, tijdschrift voor actuele literatuur
Nr. 108, maart 2004, 96 p.
Dit tijdschrift bevat een bundeling van teksten van mensen/schrijvers met psychische problemen. De bedoeling van deze geschriften is het doorbreken van normen die in de wereld van de literatuur zelf gangbaar zijn.

Vader waarom leven wij: het filosofenparadijs. Onder vrienden gezegd en gezwegen
Sperans, F.
244 p.
2002
Felix Sperans bevraagt in dit boek, naast filosofen en theologen, ook 'gewone' mannen en vrouwen over de zin en de onzin van dit leven. Hij trok er zelfs voor naar Zwitserland. Ook aan familieleden, vrienden en kennissen heeft hij zijn levensvragen gesteld.

Gesprekken met gekken
Sperans, F.
135 p.
2000
Vijfenvijftig psychiatrische patiënten vertellen aan de auteur hun levensverhaal. Wat velen niet kwijt wilden aan psychologen en psychiaters, vertrouwden ze Sperans toch toe.

Bij de psychiater: kroniek van een psychiatrische aandoening
Hert, M. De en Sperans, F.
205 p.
1997
Brievenboek tussen Felix, een patiënt met een ernstige psychiatrische stoornis, diens vrouw en een psychiater. Deze briefwisseling kwam er op initiatief van de patiënt. Terwijl hij de dokter met vragen, bedenkingen en humoristische schimpscheuten bestookt, antwoordt die met commentaren en raadgevingen.

Een vraaggesprek en een mening over een en hetzelfde depressieboek...

"Dit boek lijkt te getuigen van een gebrek aan kennis van hedendaagse psychiatrische en psychologische theorieën en onderzoek naar depressie. Het geeft slechts een niet erg duidelijk geschreven samentrekking van de ideeën van enkele belangrijke psychoanalytici uit de twintigste eeuw zonder ook maar een poging tot integratie in het bredere veld. Het is voor het brede publiek weinig toegankelijk geschreven en geen enkele GGZ-professional zal iets aan dit boek hebben; er is voor dit boek eigenlijk geen publiek. Ik voorspel dat het snel in de ramsj gaat, het verdient ook niet beter. Mijn exemplaar bewaar ik voor de komende winter, het gaat in de kachel."
In de boekenrubriek van het laatste Maandblad Geestelijke volksgezondheid legt de Maastrichtse psychiater Frenk Peeters uit waarom hij niet zo wild is van het boek 'Het nieuwe zwart: rouw, melancholie en depressie' van de Britse psychoanalyticus Darian Leader. In bovenstaand filmpje, een uitzending van het boekenprogramma op de VPRO, doet de auteur in kwestie zijn ideeën zelf uit de doeken. Daarin neemt Leader ons hedendaagse onafgebroken streven naar geluk op de korrel. Onze geluksjacht sluit volgens deze Brit naadloos aan bij de ééndimensionaliteit waaraan onze maatschappij ziek is: "Waarom streven we niet naar een combinatie van geluk en verdriet? Waarom willen we onze complexe aard verloochenen? Wij mensen zijn complexe, tegenstrijdige wezens. Er moet ruimte worden gemaakt om dat te erkennen.”
Het boek waarvan sprake zit bij ons in de rekken, in blijde verwachting van een geïnteresseerde lener.

Het nieuwe zwart : rouw, melancholie en depressie / D. Leader. - Amsterdam : De Bezige Bij, 2011. - 254 p.

"Ik ben geobsedeerd door het onbereikbare. Ik moet het onbereikbare elimineren."

Dit waren de op een briefje achtergelaten woorden waarmee Robert Bardo, een jongeman van negentien die al drie jaar vruchteloos probeerde in contact te komen met de Amerikaanse actrice Rebecca Schaeffer, de reden aangaf waarom hij de actrice in juni 1989 aan haar voordeur doodschoot. Op basis van deze moord werd in 1990 in de Verenigde Staten de allereerste antistalkingswet opgezet. Eind 1998 werd ook in ons land een dergelijke wet ingevoerd. Sindsdien is het aantal meldingen van en klachten wegens stalking gestaag toegenomen. De voorbije jaren schommelde dit aantal reeds rond de 25.000.
"Veel stalkers moeten in de eerste plaats psychische begeleiding krijgen," zo vertelde criminologe Anne Groenen, die doctoreerde op het onderwerp stalking, het voorbije weekend aan een De Standaard-redacteur. "Het is in dat opzicht belangrijk dat zo vroeg mogelijk kan worden ingegrepen, want veel stalkers zijn vatbaar voor het steppingstone-effect. Het begint met vervelende sms'jes of mails, maar vaak gaat het over naar achtervolgen, inbreken, vernielen, fysiek geweld en in uitzonderlijke gevallen moordpoging."
Andere vaak voorkomende motieven voor stalking zijn een obsessioneel verlangen naar een liefdesrelatie, of waanvoorstellingen over wederzijdse aantrekking. In die laatste categorie komen meer stalkende vrouwen voor. Minder frequent zijn de 'rancuneuze stalker', die wrok koestert wegens het een of ander onrecht dat hem is aangedaan, en de 'jagende stalker' die uit is op een seksueel delict. "In elk geval lijden bijna alle stalkers aan een persoonlijkheidsstoornis," aldus Groenen. "Waarvan narcisme, schizofrenie, erotomane waanvoorstellingen de vaakst voorkomende zijn."

Geïnteresseerden die zich verder wensen te verdiepen in de belangrijkste (psychologische) aspecten van het fenomeen stalking kunnen daarvoor ook in ons documentatiecentrum terecht. De voornaamste stalking-titels in ons bezit vind je hier alvast opgelijst...

Fans, stalking en geweld: de risico's van ontsporing van adoratie
Faasen, M. en Malsch, M.
Maandblad Geestelijke Volksgezondheid
Vol. 64, nr. 7/8, blz. 671-681
2009
Door middel van literatuuronderzoek en interviews met fans proberen de auteurs van dit artikel te achterhalen wat de beschermende en de risicofactoren voor stalken zijn.

Stalking: psychiatric perspectives and practical approaches
Pinals, D.A.
260 p.
2007
Stalking is een bekend begrip geworden. Heel wat landen hebben er zelfs specifieke wetgeving voor gemaakt. Dit boek brengt een overzicht van recent wetenschappelijk en klinisch onderzoek over stalking en aanwijzingen voor klinisch handelen. Verschillende vormen van stalking worden behandeld en ook de beleving door slachtoffers komt aan bod. Naast een classificatie wordt ook risicobeoordeling en -management besproken.

Geobsedeerd door je ex en aanverwante verschijnselen: preoccupaties bij stalkers
Scholing, A. en Sierksma, W.
Directieve Therapie
Vol. 25, nr. 2, blz. 218-232
2005
Stalkers lijden aan preoccupaties: ze zijn de hele dag in gedachten bezig met het doen en laten van hun slachtoffer. Er is discussie over de vraag of hun preoccupaties moeten worden opgevat als dwanggedachten of als positief beleefde fantasieën. De auteurs bespreken in dit artikel van het themanummer 'Storende preoccupaties' het categoriseren van stalkers op grond van onderliggende psychodynamiek, gedachten en gedrag. Ook de psychologische behandeling van stalkers komt aan bod.

Cyberstalking: het belagen van anderen per computer
Deth, R. van
Psychopraxis
Vol. 6, nr. 2, blz. 71-75
2004
De auteur doet een onderzoek naar hulpbronnen op het internet om mensen die gestalkt worden te helpen. Het gaat in dit artikel specifiek over 'cyberstalking' of 'online stalking'.

Stalkers: een nieuwe categorie van daders
Debruyne, S., Dillen, C. en Cosyns, P.
Panopticon
Vol. 23, nr. 1, blz. 7-21
2002
De auteurs beschrijven de eerste resultaten van een onderzoek dat moet leiden tot verdere ontwikkeling van een specifieke behandeling voor stalkers in de forensische psychiatrie.


Stalking in children and adolescents: the primitive bond
McCann, J.T.
298 p.
2001
Er zijn steeds meer aanwijzingen dat stalking ook bij kinderen en jongeren voorkomt. De auteur geeft een overzicht van de literatuur over dit thema. Vanuit een psychodynamische visie wordt stalking benaderd met bijzondere aandacht voor de ontwikkelingspsychologische aspecten ervan.

Stalkers and their victims
Mullen, P.E., Pathé, M. en Purcell, R.
310 p.
2000
Stalking is een steeds bekender fenomeen geworden en heeft zelfs tot specifieke wetgeving geleid. De auteurs van dit boek hebben jarenlange klinische ervaringen met stalkers én slachtoffers. Zij beschrijven de verschillende vormen van stalking en gaan in op behandeling en repressie van dit gedrag.